I. SENECA LUCILIO SUO SALUTEM
[1] Ita fac, mi Lucili: vindica te tibi, et tempus quod adhuc aut auferebatur aut subripiebatur aut excidebat collige et serva. Persuade tibi hoc sic esse ut scribo: quaedam tempora eripiuntur nobis, quaedam subducuntur, quaedam effluunt. Turpissima tamen est iactura quae per neglegentiam fit. Et si volueris attendere, magna pars vitae elabitur male agentibus, maxima nihil agentibus, tota vita aliud agentibus. [2] Quem mihi dabis qui aliquod pretium tempori ponat, qui diem aestimet, qui intellegat se cotidie mori? In hoc enim fallimur, quod mortem prospicimus: magna pars eius iam praeterit; quidquid aetatis retro est mors tenet. Fac ergo, mi Lucili, quod facere te scribis, omnes horas complectere; sic fiet ut minus ex crastino pendeas, si hodierno manum inieceris. [3] Dum differtur vita transcurrit. Omnia, Lucili, aliena sunt, tempus tantum nostrum est; in huius rei unius fugacis ac lubricae possessionem natura nos misit, ex qua expellit quicumque vult. Et tanta stultitia mortalium est ut quae minima et vilissima sunt, certe reparabilia, imputari sibi, cum impetravere, patiantur, nemo se iudicet quicquam debere qui tempus accepit, cum interim hoc unum est quod ne gratus quidem potest reddere. [4] Interrogabis fortasse quid ego faciam qui tibi ista praecipio. Fatebor ingenue: quod apud luxuriosum sed diligentem evenit, ratio mihi constat impensae. Non possum dicere nihil perdere, sed quid perdam et quare et quemadmodum dicam; causas paupertatis meae reddam. Sed evenit mihi quod plerisque non suo vitio ad inopiam redactis: omnes ignoscunt, nemo succurrit. [5] Quid ergo est? non puto pauperem, cui quantulumcumque superest, sat est; tu tamen - malo - serves tua, et bono tempore incipies. Nam ut visum est maioribus nostris, 'sera parsimonia in fundo est'; non enim tantum minimum in imo sed pessimum remanet. Vale.
1. vindico (1): to protect
tempus quod adhuc: the time, which has thusfar
aufero (3): to take away
subripio (3): to snatch
excido (3): escape, slip out
iactura: loss
2 Quem
mihi dabis, qui aliquod pretium tempori ponat: Whom shall you show me, who puts some price on time.
i.e. who values time.
attendo (3): to pay attention
male agentibus; `while doing something bad’ an
abl.abs. with `nobis’ understood
aliud: someting unimportant
praetereo: to pass by
qui intellegat se cotidie mori: i.e. because
every day we come closer to our death
In hoc enim fallimur, quod mortem prospicimus:
magna pars eius iam praeterit; quidquid aetatis retro est mors tenet. i.e. our
past already belongs to death.
praeterit = praeteriit
quidquid aetatis retro: what of our life is
behind us
complecto (3): to embrace
sic fiet: may it thus happen
ut minus ex crastino pendeas: that you would be
less depending on tomorrow
hodiernuo (tempori) on todays’ time
manum inicere (3) : to put your hands on
3. diferro : to postpone
transcurro: pass by
alienus: not one’s own
in huius rei unius fugacis ac lubricae
possessionem natura nos misit. In English the wordorder would be: natura misit nos in possessionem huius rei
unius fugacis ac lubricae. Mind the way of saying: nature has sent us to the
possession of that fugative and slippery thing. We would
say: nature has sent us the possession etc, but Senaca may also have
written it because it is a reciprocal thing: we posses time, yes, but time also
possesses us.
ex qua (nos) expellit quicumque vult: from
which he expells us, whoever wants.
villisimus: most worthless
imputari sibi cum impetravere, patiantur: .`they
allow (patiantur) for them (these things)
to be put on the reckoning, once they have obtained it (impetravere=
impetraverunt.’i.e. if someone gives you something, you have to give a gift
back at some time.
gratus; a grateful person
4. ingenue: openly, freely
quod apud luxuriosum sed diligentem evenit,
ratio mihi constat impensae. What happens to a rich but careful person, my
expense account balances.
causas paupertatis meae reddam: how moving to
hear that from the richest man of Rome!
causas reddo (3) : give reasons
Sed evenit mihi quod (evenit) plerisque non suo vitio ad inopiam
redactis
non suo vitio: not by their own fault
ad inopiam redigo (3): to reduce to poverty
ignosco (3): excuse
5 non puto pauperem, cui quantulumcumque superest,
sat est; I do not reckon him poor, for whom whatever little has survivd, is
enough.
malo: from malle,
not malus!
'sera parsimonia in fundo est' (cf. Hesiod Erga, 369). Parsimony is too late (once
one) is in the bottom. `Parsimony when the bottom is in sight, is too late’
imus: the
lowest, deepest, last
Nimis literaliter prehendunt Borussi et Bataves istud. Melius est Belgis et Siculis in hac re!
ReplyDelete